Şirketlerde Semaye Arttırımı Bilgi Notu
Anonim şirketlerde esas sermaye artırımı, ortaklık ana sözleşmesinde TTK m.339/2 gereğince zorunlu olarak bulunması gereken sermaye miktarının yükseltilmesini anlamına gelir. Bu arttırımın sebebi genel olarak büyüme ve yeni yatırımlar için olanak sağlamaktır fakat arttırımı zorunlu kılan başka sebeplerde olabilir. Örneğin TTK 332 kapsamında şirket asgari sermaye sınırnın altında kalmışsa bu yola başvurulabilir.
Esas sermayenin artırılması usulü TTK’nın çeşitli hükümlerinde düzenlenmiş olup, bu prosedürleri aşağıdaki gibi özetlenebilir: 
1-Öncelikle yönetim kurulu, her ana sözleşme değişikliğinde yapıldığı gibi, sermaye artırımına ilişkin ana sözleşme değişikliği önerisini hazırlar ve karara bağlar.
 2-Akabinde TTK m.456/2 uyarınca genel kurul toplantısı yapılarak sermaye artırım kararı genel kurul tarafından 2/3 çoğunlukla kabul edilmesi gerekir. Sermaye artışı kararı özünde bir esas sözleşme değişikliği olduğundan TTK m.421/1 uyarınca; kanunda veya esas sözleşmede aksine hüküm bulunmadığı takdirde, şirket sermayesinin en az yarısının temsil edildiği genel kurulda, toplantıda mevcut bulunan oyların çoğunluğu ile alınır. İlk toplantıda öngörülen toplantı nisabı elde edilemediği takdirde, en geç bir ay içinde ikinci bir toplantı yapılabilir. İkinci toplantı için toplantı nisabı, şirket sermayesinin en az üçte birinin toplantıda temsil edilmesidir. 
3-Genel kurulun sermaye artırımına ilişkin kararında herhangi bir kısıtlama yoksa yönetim kurulu, pay sahiplerinin çıkarılan sermayeye iştirak etmeleri (rüçhan hakkını kullanmaları için) gerekli bildirimleri yapar ve iştirak taahhütnamelerini hazırlar. TTK 461/3’e göre; ‘’ Yönetim kurulu yeni pay alma hakkının kullanılabilmesinin esaslarını bir karar ile belirler ve bu kararda pay sahiplerine en az on beş gün süre verir.’’ Alınan bu yönetim kurulu kararı, pay sahibine iadeli taahhütlü mektupla bildirilmeli ve aynı zamanda TTSG’de ilan işlemi gerçekleştirilmelidir. 

Bu bağlamda genel kurul kararı alındıktan sonra karara bağlanan sermayeyi temsil eden payların tamamının taahhüt edilmesi ve sermaye artırımının tescilinden önce ödenmesi gereken 1/4 oranındaki pay bedelinin ödenmesi de sağlanır. Sermaye artırımının ticaret siciline tescilinden önce yönetim kurulunca sermaye artırımı yapılırken yukarıda belirtilen şartların yerine getirildiğini içeren bir beyan imzalanır. Tüm bu işlemler tamamlandıktan sonra genel kurulun aldığı sermaye artırım kararı ticaret siciline tescil edilerek sermaye artışına ilişkin ana sözleşme değişikliği işleminin tamamlanması ve hüküm ifade etmeye başlamaktadır. Tescil edilen sermaye artırımı TTSG’de ilan edilerek üçüncü kişilere duyurulur. 
Kuruluş işlemlerini yeni tamamlamış faaliyete başlayan ortaklıklarda esas sermaye artırımı yapılırken pay sahipleri yeniden ana sözleşme imzalamayacaklarından şirkete karşı artırılan payların bedelini ödeme taahhüdünde bulunmak için TTK m.459/2’de hükme bağlanan iştirak taahhütnamesini imzalarlar. Bu bağlamda TTK m.461’de düzenlenen yeni pay alma hakkı, sermaye artırım kararı alındığı sırada mevcut pay sahiplerine payları oranında şirkete karşı yeni pay taahhüdünde bulunma (iştirak taahhütnamesi imzalayarak borç altına girebilme) böylece mevcut pay oranında yeni paylardan edinerek payın sağladığı haklardan yararlanabilme ve ortaklık içindeki pay oranını koruyabilmektedir.

Sermaye arttırımının ‘’bedelli sermaye arttırımı’’ ve ‘’bedelsiz sermaye arttırımı’’ olarak 2 yolu bulunmaktadır
Bedelli Sermaye arttırımı:
Şirketlerin yeni pay ihraç etmesi ve bu payların belirli bir bedel karşılığında satılması şeklinde gerçekleştirilen sermaye artışı bedelli sermaye artırımı olarak tanımlanmaktadır. Bedelli sermaye artırımı dış kaynaklar kullanılarak yapılmaktadır. Çıkartılan yeni payların satılması sonucunda işletmeye para girişi sağlanmaktadır.
Hisse senedi sahiplerinin en önemli haklarından biri olarak kabul edilen rüçhan hakkı; mevcut pay sahiplerinin yeni çıkarılacak olan paylardan, mevcut payları oranında satın alma önceliği olarak bilinmektedir. Mevcut pay sahipleri rüçhan haklarını kullanmak yolu ile bedelli sermaye artırımı kapsamında ihraç edilecek olan yeni payları satın alabilmekte ya da bedelli sermaye artışına katılmama haklarını da kullanabilmektedirler. Bedelli sermaye artırımının ardından, yeni paylar için ödenen bedeller sayesinde işletmenin öz kaynaklarında artış sağlanmaktadır. Bununla birlikte, sermaye artırımı işlemlerinden sonra şirketin borsada işlem görmekte olan hisse senedi sayısı ve borsada işlem gören cari fiyatında değişiklik söz konusu olmaktadır. İşletmeye nakit girişi gerçekleştiğinden işletmenin piyasa değerinde de artış oluşmaktadır. Bedelli sermaye artırımı; sadece yeni yatırımcılara yönelik olacak şekilde de yapılabilmektedir. Bunun için mevcut hisse sahiplerinin rüçhan hakları kısıtlanmaktadır. Tabii ki bunun uygulanabilmesi için genel kurulda sermaye artırımı konusu görüşülürken bu konunun da 2/3 çoğunluk ile karara bağlanması gerekmektedir.     
Bedelsiz sermaye arttırımı:
Bedelliye göre daha az tercih edilen bu yöntem şirketlerin temettü, yeniden değerleme artışı, iştirak ve duran varlık satış karları gibi iç kaynaklarını kullanarak yaptığı ve ortaklarından ilave kaynak talep etmeden bedelsiz şekilde hisse senedi dağıttığı sermaye artırım türü bedelsiz sermaye artırımı olarak tanımlanmaktadır.
Bedelsiz sermaye artırımı şirketlere ek bir finansman kaynağı sağlamamaktadır. Ancak şirketler, emisyon primi, iştirak ve duran varlık satış karı kalemlerinde yapılmakta olan sermaye artırımlarının şirkete sağladığı vergi avantajları nedeni ile bu yolu tercih edebilmektedir. Ayrıca bazı durumlarda da şirketlerin enflasyon karşısında eriyen sermayelerinin güncellenmesi için bedelsiz sermaye artırımı tercih edilebilmektedir.
İki yöntem arasındaki farklar:
 Bedelli sermaye artırımı işlemlerinde, dış kaynaklar kullanılması yolu ile şirketin sermayesinin artırması sağlanmaktadır. Bunun için hisse senedi satılmakta ya da yeni ortaklar alınmaktadır. Bedelsiz sermaye artırımı işlemlerinde ise şirketin kendi öz kaynakları kullanılmaktadır. Bunun örnekleri arasında şirketin dönem karının sermayeye eklenerek sermayenin artırılması yer almaktadır.
Bedeli sermaye artırımında şirketin ortaklarına nakit karşılığında yeni hisse alma hakkı tanınmakta ve bu rüçhan hakkı olarak adlandırılmaktadır. Bedelsiz sermaye artırımında ise hisseler ortaklara karşılıksız olarak dağıtılmaktadır.
Bedelli sermaye artırımında şirketin hem ödenmiş sermayesi hem de özsermayesi artmaktadır. Bedelsiz sermaye artırımlarında ise şirketin sermayesi artarken özsermayesi aynı kalmaktadır.
Bedelli sermaye artırımında şirketin hem piyasa değeri hem de hisse senedi fiyatı değişmektedir. Bedelsiz sermaye artırımında ise şirketin piyasa değerinde bir değişme olmamaktadır.
Bedelli sermaye artırımında şirket sermayesine para girişi olurken bedelsiz sermaye artırımında böyle bir durum söz konusu olmamaktadır.